Minimal İnvaziv Cerrahi (Küçük Kesi Ameliyatı – Kapalı Bypass)
Bilindiği üzere, bypass ameliyatları klasik olarak göğüs aorta hattındaki iman tahtası diye bilinen kemiğinin boyuna kesilerek açılmasıyla yapılan ameliyatlardır. Ameliyat bitiminde iman tahtası çelik tellerle dikilerek kapatılır ve yaklaşık 2-2,5 aylık bir kemik kaynama sürecinin geçmesi beklenir. Bu süre boyunca hastanın kesinlikle yan yatmaması, eğilmemesi, bir şey kaldırmaması ve taşımaması, oturup kalkarken birisinin yardımıyla bunu yapması, araç kullanmaması gibi şeylere dikkat etmesi hayati önem taşımaktadır. Çünkü bu dönemde yapacağı ters bir hareket ile göğüs kemiğinde oynama, yeniden ameliyatı gerektirebilmekte ve kalp ameliyatından daha yüksek bir riskle karşı karşıya kalmamızı sağlamaktadır. Ayrıca kemik kesisine ve bu kesisinin büyük olmasına bağlı olarak enfeksiyon riski de bu hastalarda daha yüksektir. Tüm bunlar hem hastada hem de hasta yakınlarında ameliyat sonrası psikolojik, sağlık, sosyal ve ekonomik sorunlara neden olmaktadır.
Teknolojinin ve tecrübenin gelişmesiyle artık bypass ameliyatları da kapalı yöntemle yapılabilmektedir. İman tahtası açılmadan, meme hizasından yaklaşık 8 cmlik bir enine kesiyle yapılan minimal invaziv koroner bypass (kapalı bypass, küçük kesi ile bypass) ameliyatları, özellikle hastalara sunduğu konfor açısından son yıllarda ön plana çıkmaktadır. Hasta için en önemli avantajı, kemik kesisi olmadığı için yaklaşık 10 gün içerisinde normal hayatına dönebilmesidir. Açık bypass ameliyatındaki gibi yorucu ve yıpratıcı bir süreç yaşanmadığı gibi; enfeksiyon riskinin düşük olması da iyileşme sürecini kolaylaştıran bir diğer etkendir. Hastanın taburcu olduktan sonra kimseye ihtiyaç duymadan hayatına devam edebiliyor olması, araç kullanıp işine başlayabilmesi gibi durumlar fizyolojik iyileşmenin yanı sıra sosyal ve psikolojik olarak da hastayı olumlu etkilemektedir.
Yeni olan bu teknikle alakalı hastalarımızın kafasında birçok soru işareti olması da doğal tabii ki. En çok karşılaştığımız sorulardan bir tanesi: bu ameliyat bana yapılabilir mi? Açık kalp ameliyatına uygun olan hastaların neredeyse tümüne bu teknikle de ameliyat yapılabilmektedir. Ancak ameliyat öncesi değerlendirilmesi gereken birkaç önemli nokta tabii ki var. Bunlardan birincisi bacak damarlarında tıkanıklık olup olmadığı. Bir diğeri kalpten çıkan aort damarında aşırı derecede kireçlenme olup olmadığı. Bunlar ameliyat öncesi yapılacak olan doppler ve tomografiler ile değerlendirilmekte ve sonuçlara göre ameliyat stratejisi belirlenmektedir. Sık karşılaştığımız bir diğer soru ise tüm damarlara bypass yapılıp yapılamadığı. İman tahtası açılarak yapılan klasik bypass ameliyatlarında ulaşılabilen, bypass yapılan tüm koroner damarlara bu yöntemle de ulaşmak mümkün. Beş damarına kapalı bypass yaptığımız pek çok hastamız var.
Bu arada yanlış bilinen terminolojik bir hatayı belirtmekte fayda var. Açık kalp ameliyatı demek aslında iman tahtası açılarak yapılan ameliyat demek değildir. Biz kalp damar cerrahları genellikle kalp ameliyatı yaparken kalbi ve akciğeri, kalp-akciğer pompası dediğimiz bir cihaz vasıtasıyla durdurarak ameliyatlarımızı gerçekleştiririz. İşte kalbi ve akciğeri durdurduğumuz bu ameliyatlar açık kalp ameliyatı olarak adlandırılır. Küçük kesi ile yaptığımız minimal invaziv koroner bypass ameliyatlarında da aynı şekilde kalbi ve akciğeri çoğu zaman durdurarak bu ameliyatı gerçekleştirdiğimiz için; bu ameliyatlara kapalı bypass ameliyatı demek aslında pek de doğru değil. Ancak bu terimleri bu şekilde kullanmak daha çok kafa karışıklığına sebep olacağından ve/veya diğer cerrahi branşlarda küçük kesi ile yapılan ameliyatlara kapalı ameliyat denmesinden olsa gerek, minimal invaziv koroner bypasslar da kapalı bypass adıyla anılır olmuştur.
Biz de kliniğimizde yaklaşık 2 yıldır tüm koroner bypass ameliyatlarımızı rutin olarak kapalı yöntemle yapmaktayız. Özellikle açık ameliyatın riskli olduğu kilolu hastalarda, yaşlı hastalarda, akciğer problemi olan hastalarda, kozmetik kaygısı olan hastalarda geri dönüşlerin çok olumlu olduğunu görmekteyiz.
